Geon werkt aan het spoor
“In geouwehoer kun je niet wonen[1]”. In data kun je wel reizen!
Geon doet aan datamanagement. Dat is een behoorlijk abstract begrip. Het wordt gelukkig een stuk concreter wanneer we het kunnen verbinden aan maatschappelijke opgaven. Het afgelopen jaar heeft Geon namens Samenwerkingsverband DOVA een Proof of Concept (PoC) uitgevoerd naar de beschikbaarheid van data over treinstations voor gebruik in reisadvies toepassingen voor mensen met een mobiliteitsbeperking. Met de resultaten van dit project dragen we bij aan het vergroten van de toegankelijkheid van het openbaar vervoer voor mensen die vanwege hun (fysieke) situatie minder snel en makkelijk gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer.
DOVA is het samenwerkingsverband waarbinnen alle 12 provincies, Vervoerregio Amsterdam (VRA), Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH) en OV-bureau Groningen-Drenthe samenwerken voor het verbeteren van de toegankelijkheid van het openbaar vervoer in Nederland voor alle reizigers en specifiek de genoemde doelgroep. Om dit mogelijk te maken heeft Samenwerkingsverband DOVA opdracht gekregen te onderzoeken hoe (commerciële) appbouwers in staat kunnen worden gesteld om voor deze doelgroep een bruikbaar reisadvies van deur tot deur aan te bieden. Daarvoor zijn onder andere data nodig over de toegang tot en indeling van de stations in combinatie met de locatie en aanwezigheid van relevante voorzieningen. Aan de basis van dit onderzoek ligt het Reis Gerust advies uit 2015 (sturen op een geruste reis voor mensen met een beperking door middel van reisinformatie op maat): http://data.openov.nl/docs/Reisadvies%20op%20maat%20voor%20mensen%20met%20een%20beperking%2020150810%20mailversie.pdf
Namens Samenwerkingsverband DOVA hebben Geon’ers Gerlof de Haan en Derek van Bochove de uitvoering van de PoC begeleid in de rol van projectmanager. Het projectteam bestond uit de aanbieders van stationsdata (Prorail en NS Stations) en de potentiële afnemers en leveranciers van reisadvies toepassingen (OV9292, NS Reizigers, Stichting OpenGeo en Mobinck/Radiuz). Het team werd ondersteund met relevante expertise (vanuit de Geodienst van de Rijksuniversiteit Groningen en Samenwerkingsverband DOVA zelf). Samen met deze partijen is onderzocht welke mogelijkheden er zijn om data over stations geschikt te maken voor gebruik in reisadvies toepassingen voor reizigers met een beperking. De resultaten van de PoC zijn oktober 2021 opgeleverd aan de landelijke stuurgroep NDOV (Nationale Data Openbaar Vervoer).
Tijdens de PoC is bijvoorbeeld beproefd op welke manier de beschikbaarheid en inhoud van de huidige stationsdata kan worden vertaald naar bruikbare toepassingen in reisadviesapps. Daarnaast is inzicht gegeven in de consequenties van een gestandaardiseerde uitwisseling van data over stations. En wat de meerwaarde hiervan is voor het geven van een volledig deur tot deur reisadvies. De PoC sluit hiermee aan op de Europese ontwikkeling van een informatiestandaard over stationsinformatie. Deze vormt een onderdeel en uitbreiding van een bestaande Europese informatiestandaard voor het vastleggen en uitwisselen van data over o.a. dienstregelingen (NeTEx).
De PoC heeft aangetoond dat vanuit bestaande processen en huidige registraties bij de aanbieders Prorail en NS Station nu al informatie over de ruimtelijke indeling van stations (perrons, traverses, ingangen etc.) en de aanwezigheid van voorzieningen (liften, roltrappen etc.) kan worden uitgewisseld. Dit kan worden gebruikt ter ondersteuning van de oriëntatie op het station tijdens een deur tot reis. Om te kunnen navigeren op stations (bijvoorbeeld van ingang naar een perron, via een kaartautomaat) is het nodig dat deze data wordt uitgebreid met netwerkintelligentie. Plat gezegd: we modelleren het station als een netwerk van knooppunten (voorzieningen) en lijnen (looplijnen). De PoC heeft aangetoond dat dit relatief eenvoudig is te realiseren, op voorwaarde dat de data op orde is. De grootste uitdaging is er voor te zorgen dat deze data voor alle stations in Nederland beschikbaar komt.
(tekst gaat verder onder de afbeelding)
Station Amersfoort als netwerkmodel
Door het proces is over en weer veel meer begrip ontstaan voor de huidige praktijk bij de aanbieders van data en de achtergronden bij de wensen van de afnemers. Tegelijkertijd is ook duidelijk dat we nog een weg te gaan hebben om te komen tot landelijke dekking, volledigheid van gewenste datasets en een gemeenschappelijke taal waarin de datasets beschikbaar komen (NeTEx). Op basis van de PoC stelt het projectteam in gezamenlijkheid een stap-voor-stap-aanpak voor, waarbij alle betrokken partijen in het project een rol zullen spelen.
En om terug te komen op de inleiding:
Datamanagement is in de praktijk dus een proces waarin organisaties samen werken aan betere toegang tot data. Met in dit geval als doel de toegankelijkheid van het openbaar vervoer voor reizigers met een beperking te vergroten. Daar is niks abstracts aan.
[1] Deze uitspraak wordt toegeschreven aan Jan Schaefer (1940 – 1994), voormalig PVDA politicus.
Algemeen